Η ΘΕΟΣΟΦΙΑ

 

Η ΘΕΟΣΟΦΙΑ

 π.ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ

 ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ:

ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΜΟΣ, ΓΚΟΥΡΟΥΪΣΜΟΣ, ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΑΘΗΝΑ 1997 – 4^Η ΕΚΔΟΣΗ

ΓΙΑ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΕ ΤΗΝ Π. Ε. Γ,  τηλ. 210 6396665

 

Οι ιδέες του πνευματισμού εξαπλώθηκαν στη Δύση με την θεοσοφία της Helena Petrowna Blavatsky (1831-1891).

Η Μπλαβάτσκυ ήταν Ρωσσίδα γερμανικής κατα­γωγής, το γένος Han. Μικρό κορίτσι υπνοβατούσε και έβλεπε οράματα. Σε ηλικία 17 ετών παντρεύτηκε το στρατηγό Μπλαβάτσκυ και μετά τρεις μήνες τον εγκα­τέλειψε. Ταξίδευσε στην Ασία, στην Αμερική και στην Αφρική, δραστηριοποιήθηκε σαν μέντιουμ στην Αμερι­κή (Η.P. Blavatsky, Εις την χώραν των γαλάζιων βου­νών, σ. 16). Ίδρυσε πνευματιστικό κύκλο με την ονο­μασία «Θαυματουργική Λέσχη» (Miracle Club). Ο κύ­κλος αυτός μετονομάσθηκε στις 17.11.1875 «Θεοσοφική Εταιρία». Βασικοί συνεργάτες της ήσαν ο σύνταγματάρχης H.S. Olcott και ο W. Q. Judge.

Σκοπός της κίνησης ήταν η μελέτη των πνευματιστικών φαινομένων. Όμως οι στόχοι της διατυπώθηκαν στα ακόλουθα σημεία:

 Ενοποίηση των ανθρώπων χωρίς φυλετικές κοινω­νικές και θρησκευτικές διαφορές, σπουδή των παγκό­σμιων θρησκειών με σκοπό τη διαμόρφωση ενιαίας παγκόσμιας ηθικής, αναζήτηση και ανάπτυξη των κρυ­φών θεϊκών δυνάμεων μέσα στον άνθρωπο.

 Η κίνηση ισχυρίζεται πως η Μπλαβάτσκυ έλαβε εντολή για την ίδρυση της εταιρίας από τη «Μεγάλη Ιεραρχία» της «Μεγάλης Λευκής Αδελφότητας», που αποτελείται από μυθικά υπερανθρώπινα όντα (C.W. Leadbeater, Οι διδάσκαλοι και η ατραπός, σ. 67) και ότι στην Αδελφότητα αυτή άνηκε και η ίδια η ιδρύτρια της Θεοσοφικής Εταιρίας (Theosophischen Studien, 1931). Μ' αυτή τη βάση η κίνηση νομιμοποιείται να πρωτοστατήσει στη συνένωση όλων των θρησκειών, αφού όλες έχουν την ίδια βάση, τη «Μεγάλη Λευκή Αδελφότητα», στην οποία κατά την αντίληψη της κίνη­σης ανήκουν όλοι οι ιδρυτές θρησκειών.

 Ο ισχυρισμός αυτός είναι μεταγενέστερος, γιατί η Μπλαβάτσκυ στο πρώτο έργο της (Isis Unveiled, 1877) κάνει λόγο για πνεύματα αποθανόντων και ιδιαίτερα για το πνεύμα ενός John King και όχι για μέλη της «Μεγάλης Λευκής Αδελφότητος» (R. Hummel, ο. 187). Οι ιδέες αυτές προέρχονται από την επαφή της Μπλαβάτσκυ με την αποκρυφιστική κίνηση Arya Samaj (Εταιρία Samaj) (Bombay) κατά το έτος 1878. Το 1888 αναγκάσθηκε να καταφύγει μαζί με τον Όλκοττ στην Κεϋλάνη.

Το 1882 η έδρα της κίνησης μεταφέρθηκε από τη Νέα Υόρκη στο Mandras των Ινδιών (Θεοσοφική Εταιρία Adyar). Πρώτος πρόεδρος της εταιρίας ήταν ο συνταγματάρχης Olcott. Μετά το θάνατο του (1907) πρόεδρος έγινε η Annie Besant (1847-1932).

Κάτω από την επίδραση του Charles Webster Leadbeater (1847-1934) ίδρυσε το «Τάγμα του Αστέ­ρος της Ανατολής» (1911), για να προετοιμάσει την έλευση του «Παγκόσμιου Εκπαιδευτού» και να ενώσει όλες τις θρησκείες να τον υποδεχθούν (Leadbeater, Οι διδάσκαλοι, ο. 86.370). Η κίνηση διακήρυξε ότι η άφιξη του «Σωτήρος Κυρίου» πραγματοποιήθηκε στο πρόσωπο του βραχμάνου αγοριού (Idu Krishnamurti, το οποίο προβλήθηκε στη Δύση σαν «Αλκύων» (όχη­μα) του επανερχομένου Χριστού (Fahrquhar, σ. 276).

 Η κίνηση διαδόθηκε σε παγκόσμια κλίμακα. Στην Ελλάδα ήλθε με την Ίδρυση της «Ιονικής Στοάς» (Κέρ­κυρα) κατά το 1879. Ιδρύθηκαν και άλλες στοές, που τελικά διαλύθηκαν. Στη δεκαετία του 1920 ιδρύθηκε η στοά «Πλάτων» και άλλες στοές. Η «Θεοσοφική Εται­ρία Ελλάδος» ιδρύθηκε το 1928. Το 1957 υπήρχαν συνολικά στη χώρα μας 24 Θεοσοφικές Στοές (Θεοσο­φία και Θεοσοφική Εταιρία, σ. 24). Σύμφωνα με το τροποποιημένο καταστατικό (άρθρο 1) η ελληνική εται­ρία αποτελεί τμήμα της «Θεοσοφικής Εταιρίας Adyar». Υπεύθυνος στην Ελλάδα είναι ο Κωστής Μελισσαρόπουλος.

 

Μετά το θάνατο της Besant πρόεδρος έγινε ο George Sidney Arundale (1878-1945) και μετά από αυτόν ο Sri Nilakanda Ram (1889-1972). Σημερινός πρόεδρος είναι η Radha Burnier.

Η διδαχή της κίνησης είναι μυστική· τα μέλη υπό­σχονται να τηρούν μυστικό «παν ό,τι συστηθή να τήρη­σης μυστικό» (Leadbeater, Οι διδάσκαλοι, σ. 56). Οι οπαδοί είναι ελεύθεροι να διατηρούν και δεύτερη ιδιό­τητα, να είναι δηλαδή μέλη μιας εκκλησίας ή θρη­σκείας, αρκεί να επιδοκιμάζουν το βασικό σκοπό της εταιρίας, που είναι «ο σχηματισμός πυρήνος της παγκο­σμίου αδελφότητος της ανθρωπότητος άνευ διακρίσεως φυλής, πίστεως, φύλου, τάξεως ή χρώματος» (άρθρα 2 και 7 του ελληνικού καταστατικού).

Αυτό σημαίνει πως κάθε οπαδός πρέπει να δεχθεί ότι όλες οι θρησκείες οφείλουν την ύπαρξή τους στη «Μεγάλη Λευκή Αδελφότητα» και καμμία από αυτές δεν μπορεί να διεκδικεί αποκλειστικότητα. Όμως η «Θεοσοφία» κατέχει την πληρότητα της αλήθειας, γιατί «η Θεοσοφία είναι η αλήθεια, επί της οποίας ανα­παύονται όλα αυτά τα θρησκεύματα»· και, επομένως, σε κάθε θρησκεία ανακαλύπτεται η «παρουσία της θεο­σοφίας» (Besant - Leadbeater, σ. 269).

 Μ' αυτή τη βάση επιδιώκεται η ενότητα των θρη­σκειών. Ήδη το 1893 οπαδοί της Θεοσοφίας συγκάλε­σαν για πρώτη φορά ένα «Παγκόσμιο Συνέδριο των Θρησκειών», κάτω από το βασικό θεοσοφικό σύνθημα: Καμμία θρησκεία δεν είναι ανώτερη από την άλλη. Σ' αυτό το συνέδριο έλαβε μέρος και ο γκουρού Βιβεκανάντα, που έγινε προπάτορας του γκουρουϊσμού στη Δύση.

 Χαρακτηριστική είναι η διακήρυξη του Leadbea­ter, που είναι πρώην αγγλικανός επίσκοπος: «Είμαι χρι­στιανός και επίσκοπος, είμαι όμως εξίσου βουδδιστής, καθόσον ωρκίσθην και ανέλαβον υποχρεώσεις, έναντι τών οποίων ανεγνώρισα ως οδηγόν τον Βούδδαν. Ου­δόλως μου επιβάλλεται εκ τούτου η υποχρέωσις να αρνηθώ οιαδήποτε άλλην θρησκείαν» (Besant-Lead-feater, σ. 268-269).

 Μ' αυτή τη θεώρηση ένας χριστιανός, που πιστεύει ότι η μόνη οδός και η μόνη αλήθεια, που οδηγεί στη ζωή είναι ο Ιησούς Χριστός (Ιω. ιδ' 6. Πράξ. δ' 12), δεν έχει θέσει στη «Θεοσοφική Εταιρία».

Κατά την άποψη αυτής της κίνησης δεν υπάρχει διάκριση ανάμεσα στο Δημιουργό και στη δημιουργία^-υπάρχει μόνο μία Αρχή, από την οποία προήλθαν όλα τα «φαινόμενα», όχι με κάποια δημιουργική πράξη, όπως κηρύττει η Εκκλησία, αλλά με «εκροή» ή «ακτινο­βολία»· «το πνεύμα και η ύλη είναι βασικά ένα, δύο όψεις του ΕΝΟΣ», λέγει η εταιρία (Μάθημα 2)· «η ύλη και ο Θεός είναι δύο όψεις μιας κοσμικής ενότητος»· «δύο όψεις μιας μόνης και της αυτής πραγματικότητος, εάν δια του Θεός νοείται ο εκδηλωθείς Λόγος, ουχί ο Θεός που ευρίσκεται εις πάντα τα πράγματα» (Sri Ram, Προσέγγκης προς την πραγματικότητα, σ. 102).

 Κατά την Μπλαβάτσκυ υπάρχει μόνο η «αρχική Ουσία», από την οποία προέρχεται το «εκδηλωμένο Σύμπαν». Αυτή είναι η «πανταχού παρούσα πραγματικότης, απρόσωπη, γιατί περικλείει τα πάντα και κάθε πράγμα. Το απρόσωπο της είναι η θεμελιώδης αντίλη­ψη του σύμπαντος. Είναι λανθάνουσα σε κάθε άτομο του Σύμπαντος: Είναι αυτό το Σύμπαν» (Blavatsky, Η μυστική διδασκαλία, σ. 357). Δεν υπάρχει διάκριση ουσίας ανάμεσα στα διάφορα όντα, αλλά μόνο διάκριση κατά το «βαθμό συνειδητότητος». Κατά τα άλλα τα πάντα αποτελούν «εκδηλώσεις» της μιας Ουσίας (Μάθη­μα 2. Leadbeater, Oι διδάσκαλοι, ο. 6).

Το δόγμα αυτό ακυρώνει βέβαια το χριστιανικό μήνυμα για Θεό προσωπικό, που είναι ελευθερία και αγάπη. Όμως η κίνηση ισχυρίζεται πως είναι «η στορ­γική μητέρα πάσης θρησκείας» και μπορεί να ερευνή­σει τις θεμελιώδεις αλήθειες που αποτελούν τις βάσεις κάθε θρησκείας. Έτσι χωρίς δισταγμό διακηρύσσει πως «διακρίνει και απορρίπτει τας πλάνας τας δημιουργηθείσας δια μέσου των αιώνων υπό της δεισιδαιμονίας, της αμαθείας και της θρησκομανίας της ανθρωπότητος». Κάθε τι που δεν συμφωνεί με τη δογματική βάση της κίνησης και κηρύσσεται λόγου χάρει από την Εκ­κλησία μας, δεν είναι μόνο αντίθετο στη θεοσοφική διδαχή, αλλά λογίζεται από την Θεοσοφία και σαν αν­τίθετο με την αρχική διδασκαλία της χριστιανικής Εκ­κλησίας! Είναι «πλάνη», που δημιουργήθηκε «δια μέ­σου των αιώνων υπό της δεισιδαιμονίας, της αμαθείας και της θρησκομανίας» των χριστιανών (βλ. Θεοσοφικαι Ομιλίαι Α', ο. 7 της Καλλιόπης Κουτσογιάννη, προέδρου της Α' Θεοσοφικής Στοάς Ελλάδος).

 Η κίνηση δεν κηρύττει τον Τριαδικό Θεό των χρι­στιανών, αλλά την ινδουιστική Τριάδα, που αποτελεί εκδήλωση της μιας Αρχής και είναι τρεις όψεις της μιας πραγματικότητας. Στην αρχή εκδηλώνεται σαν διά­νοια (Βράχμα), κατόπιν σαν «συντηρητής» (Βίσνου) και τέλος σαν «Μακαριστής» (Ananda) ή σαν Ύπαρξη-Σοφία-Μακαριότης (Sat Chit Ananda) και Πατέρας, Υιός, Άγιο Πνεύμα! (Besant, Η απόκρυφη ζωή του ανθρώπου, σ. 13-14).

 Η προσωπικότητα του ανθρώπου δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, όπως και όλα τα φαινόμενα αποτελούν απάτη, μάγια. Στόχος του ανθρώπου είναι το ξεπέρασμα αυτής της αυταπάτης και η απόκτηση της γνώσης της πραγματικής μας φύσης, το «νιρβάνα» ή η «απόσβεσις η εκβολή του προσωπικού εαυτού» (Sri Ram, σ. 12). Για να φθάσει στο σκοπό ο άνθρωπος πρέπει να διέλθει επτά στάδια εξέλιξης, τη σκάλα των «7 ήχων» και αυτό επιτυγχάνεται στη διάρκεια πολλών ζωών. Για το σκοπό αυτό «δεν πρέπει να οργίζεται ενάντια στο κάρμα» ή στους νόμους της φύσης και να μη επιθυμεί τίποτε, για να μη επιφορτισθεί και πάλι με νέο κάρμα και αναγκασθεί να ξανάρθει στη ζωή. Όταν περάσει και το «έβδομο σκαλοπάτι», θα γίνει «αυτό το Τρία ο Ίδιος» και το «εγώ» του θα χαθεί μέσα στο «ΕΓΩ», «απ' όπου είχε ακτινοβολήσει ευθύς άπ' την αρχή» (Μπλαβάτσκυ, Η φωνή της σιγής, σ. 21-28).

 Ο χρόνος που χρειάζεται μπορεί να συντομευθεί με την «ατραπό» της Θεοσοφικής Εταιρίας, στην οποία χρησιμοποιείται η «κλείς της Γνώσεως» και οι «βουδδιστικές ασκήσεις», που οδηγούν στην ανάπτυξη της «Βουδδικής συνειδήσεως» (Leadbeater, οι διδάσκαλοι, σ. 242-243). Μ' αυτή την τοποθέτηση τα πάντα στρέ­φονται γύρω από τον ένα στόχο: την αυτοεξέλιξη. Έτσι προσδιορίζεται και η έννοια του καλού και του κακού, ακόμη και η έννοια της αγάπης, που ταυτίζεται με τον πόθο «διαφυγής από τους γήινους περιορισμούς» και «εισόδου στο ρεύμα» (Besant - Leadbeater, σ. 54. 24-25. Leadbeater, Οι διδάσκαλοι, σ. 242-243).

 Όλα στρέφονται γύρω από την «αυτοτελείωση» με την εκπλήρωση του «κάρμα», με το οποίο τα πάντα ερμη­νεύονται μοιρολατρικά και χαρακτηρίζονται αναπόφευ­κτα (Besant-Leadbeater, σ. 13).

Κάθε «βήμα επί της ατραπού» συνοδεύεται με ι­διαίτερη μύηση. Κατά την πέμπτη μύηση ο «Μύστης» εγκαταλείπει το «ανθρώπινον βασίλειον, ίνα υψωθεί εις κατάστασιν υπεράνω της ανθρωπότητος», ενώνει «το Ε­γώ προς την Μονάδα» και εισέρχεται στην κατάσταση του «υπεράνθρωπου», παραμένοντας στη γη σαν μέλος της «Απόκρυφου Ιεραρχίας», με σκοπό να βοηθήσει στην εξέλιξη της ζωής. Η εταιρία υπολογίζει πως υπάρ­χουν γύρω στους 50-60 τέτοιοι «υπεράνθρωποι» (Be­sant-Leadbeater, σ. 20. Lead Beater, Οι διδάσκαλοι, σ. 353).

 Όμως η κορυφή της εξελικτικής σκάλας βρίσκεται στην έβδομη μύηση των Ahats που φθάνουν στη «Ρίζα - Βάση» της Ιεραρχίας, που είναι «η ανώτερη στη Γη και στη γήινη αλυσίδα» (Μπλαβάτσκυ, Η μυστική διδα­σκαλία, σ. 274-275). Αλλά και αν ένα ον επιστρέψει στην ανεκδήλωτη κατάσταση του ΕΝΟΣ, δηλαδή στη «μη-ύπαρξη» και στην «ανάπαυση», θα αρχίσει και πάλι την ίδια περιπέτεια, γιατί κάθε πράγμα υπόκειται σε «περιοδική ύπαρξη και μη-ύπαρξη, σε δράσει και σε ανάπαυση» (Μάθημα 9). Μετά από την περίοδο «χιλιά­δων ή μάλλον εκατομμυρίων ετών», αυτός που πέτυχε την «μόκσα», παρατηρεί ότι «το κύμα της εξελίξεως έφθασεν εις το ύψος του και τον περιβάλλει εκ νέου. Το τοιούτον τον εξαναγκάζει να επανέλθει, να γεννηθεί εκ νέου, να αναλάβει εκ νέου την εξέλιξίν του» (Be­sant-Leadbeater, σ. 319-320).

Οι οπαδοί της εταιρίας δεν οδηγούνται απλώς σε εξάρτηση από το «πεπρωμένο», που προδιαγράφεται από το «κάρμα», αλλά και σε εξάρτηση από την ίδια την οργάνωση. Για την εξέλιξη του καθενός οπαδού είναι απαραίτητη η προσφορά υπηρεσίας στην οργάνω­ση «οπουδήποτε ζητηθεί» (Leadbeater, Οι διδάσκαλοι, σ. 106). Η υπηρεσία αυτή έχει απόλυτη προτεραιότητα (Besant-Leatbeater, σ. 242). Πρέπει ακόμη να ταυτίσει κανείς τη σκέψη του με τη σκέψη του δασκάλου, «γιατί η σκέψη του Διδασκάλου είναι τελεία, επειδή γνωρίζει τα πάντα»· πρέπει να είναι έτοιμος να εξυπηρετήσει το δάσκαλο «με πάντα τρόπον και εις οιονδήποτε μέρος» (Besant-Leadbeater, ο. 123.243).

 «Οι σπουδασταί θα πρέπει να χορδίζονται από τον Γκουρού τους σαν χορδές μιας άρπας» (Μπλαβάτσκυ, Τα πρώτα βήματα, σ. 11).

Η «Θεοσοφική Εταιρία» κηρύττει την έλευση του «Χριστού» της «Νέας Εποχής». Ο Ιησούς, στην περί­πτωση που υπήρξε σαν ιστορικό πρόσωπο, λέγει η «Θεοσοφική Εταιρία», ήταν μόνο ένας «Μύστης», ένας «Βούδδας», κάποιος που με αλλεπάλληλες μυήσεις έ­φθασε στη συνείδηση του Λόγου. Προστίθεται ακόμη πως ο Ιησούς έζησε γύρω στο 13.500 σαν γυναίκα ενός Ινδού αυτοκράτορος και αργότερα σαν πατέρας του Ιουλίου Καίσαρα (Fahrquhar, σ. 275).

 Ακόμη υποστηρίζει ότι ο Ιησούς έζησε σαν Α­πολλώνιος Τυανεύς και έφθασε μέχρι την πέμπτη μύη­ση. Σαρκώθηκε σαν Σρί Ραμανουγιατσάρυα, σαν «μέ­γας θρησκευτικός ανακαινιστής στην Ινδία» και πριν 2000 χρόνια το σώμα του Ιησού κατέλαβε ο Μαιτρέγια, ο «Παγκόσμιος Εκπαιδευτής». Ο άλλοτε «μαθητής Ιησούς» ζει σήμερα μεταξύ των Δρούσων του Λιβάνου». Ο Χριστός θα επανέλθει ως Μαιτρέγια, όχι για να κρίνει τον κόσμο, αλλά για να σημάνει το τέλος μιας εποχής!

 Κατά την κίνηση ο Ιησούς Χριστός δεν σημαίνει σωτηρία για τον άνθρωπο. Η ζωή του, όπως εκτίθεται στην αγία Γραφή, έχει αλληγορική σημασία. Ο καθέ­νας καλείται να γίνει «χριστός», να αποκτήσει τη «Βουδδική συνείδηση» (Leadbeater, Οι διδάσκαλοι, σ. 245). Δεν υπάρχει σωτήρας έξω από τον ίδιο τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος πρέπει να πάρει στα χέρια του την εξέλιξη του, «γινόμαστε ένας 'σωτήρας' ή "λυτρωτής' της φυλής» (Μάθημα 9). «Ας γνωρίσουμε τον εαυτό μας. Δεν υ­πάρχει τίποτε άλλο. Είναι η διαρκής παρουσία. Ο δρόμος για την Αυτοπραγμάτωση και την Αυτοτελείωση, είναι η υπηρεσία» (μάθημα 9). «Υπάρχει εις βαθύς σκοπός εις την φύσιν, ο οποίος είναι η αυτοανάπτυξις όλων των πραγμάτων της κεκρυμένης εις αυτά φύσεως» (Sri Ram, σ. 71).

 Αυτά αποδεικνύουν ότι η κίνηση της Θεοσοφίας είναι ασυμβίβαστη με την πίστη της Εκκλησίας^- ένας χριστιανός δεν μπορεί ταυτόχρονα να είναι και μέλος της θεοσοφικής Εταιρίας. Γιατί οι δογματικές της βά­σεις ακυρώνουν ολόκληρη τη χριστιανική διδαχή περί Θεού, περί ανθρώπου, περί κόσμου, περί του Ιησού Χριστού, περί σωτηρίας.

 

ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΟΝ ΕΓΚΟΛΠΙΟΝ – www.egolpion.com

28 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2010